TABAL HARABELERİ Arkeoloji dünyası Kululu'yu ilk defa; 1940 yılı haziran ayında zamanın Bünyan Kaymakamı Kazım Atakul'un bir teftiş seyahatı esnasında Akkışlaİlçesine bağlı Alevkışla Mahallesinde Hacı Hüseyin oğlu Hacı'nın evinde hiyeroglifli anıtı (Hiyeroglifli mezar stellerinden ilk bulunana Kululu I, sonraki bulunanlara da sırası ile Kululu II, Kululu III adı verilmiştir) görmesi ve eseri müzeye yollaması ile tanımıştır. Kululu, Kayseri Sivas şosesi üzerinde, Kayseri'nin 78 km kuzey doğusunda yer alan dağlık bir bölgedir. KululuMahallesi göçebe yörükler tarafından geç dönemde kurulmuştur. Kululu'yu çeviren dağlardan (Göktepe, Köyüstütepe, Gavurtepe) en yükseğinimahalleye güneybatıdan hakim olan 1527 m. yüksekliğindeki Kaletepe denilen kayalık dağ temsil etmektedir. Kaletepe yumurta biçimli olup, yaklaşık 100 m. uzunluğunda, 25 m genişliğinde olup, güneyden kuzeye doğru hafifçe alçalmaktadır.

Tabal harabeleri bu sitadelin üzerinde anakayaya kurulmuştur. Sitadelin güney ucunda M. S. 2. yüzyıla tarihlenen tümülüs yer almaktadır. Kululu Karatepe, Sitadelin'de 1967 yılında Prof. Tahsin Özgüç arafından kazı ve yüzey araştırmaları yapılmıştır. Bilimsel çalışmalar sonucunda yerleşkenin en erken Geç Hitit medeniyetine ait olduğu, sonrasında Hellenistik ve Roma dönemlerinde de yoğun iskan gördüğü anlaşılmıştır. Geç Hitit dönemine ait yapı kalıntılarının büyük ölçüde sonraki dönemlerde tahrip edilmiş olduğu görülmüştür.